Κατανοώντας το μηχανισμό του στρες-Ποια τα συμπτώματα

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.Το στρες συνιστά έναν μηχανισμό προστασίας του οργανισμού απέναντι στις απειλές. Αν όμως ο μηχανισμός αυτός είναι συνέχεια ενεργοποιημένος τότε η υγεία σου, τόσο η σωματική όσο και η ψυχική, είναι αυτή που θα πληρώσει το τίμημα και μάλιστα υψηλό. Κάνε τα πρώτα βήματα για να το ελέγξεις.
Αν το μυαλό και το σώμα σου είναι συνέχεια «υπερφορτωμένα» με στρες θα κληθείς να αντιμετωπίσεις από τα πιο απλά ως και τα πιο σοβαρά προβλήματα υγείας. Και αυτό γιατί ο φυσικός μηχανισμός «συναγερμού» του σώματος είναι συνέχεια σε λειτουργία. Δηλαδή, οι ορμόνες αδρεναλίνη και κορτισόλη απελευθερώνονται συνέχεια στο σώμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την ταχυπαλμία, την αύξηση της αρτηριακής πίεσης, την αυξημένη εμφάνιση γλυκόζης στο αίμα, το ανοσοποιητικό σύστημα να βρίσκεται συνέχεια σε συναγερμό ενώ το πεπτικό και το αναπαραγωγικό να βρίσκονται σε αναμονή ή να υπολειτουργούν. 
Όταν οι στρεσογόνοι παράγοντες της ζωής σου είναι συνέχεια παρόντες καθημερινά, τότε ο οργανισμός σου παραμένει στρεσαρισμένος συνέχεια. Όσο λιγότερο έλεγχο έχεις πάνω στα πιθανά στρεσογόνα γεγονότα της ζωής και όσο πιο αβεβαιότητα νιώθεις για το πώς θα τα  αντιμετωπίσεις τόσο περισσότερο στρες θα έχεις. Ακόμα και απλά καθημερινά πράγματα μπορεί να συνεισφέρουν στην αύξηση του στρες στο σώμα σου.

Η μακρόχρονη ενεργοποίηση του μηχανισμού του στρες στο σώμα σου και η συνεπακόλουθη υπερέκθεση στη κορτισόλη και στις άλλες ορμόνες του στρες, μπορεί να παρεμποδίσει σχεδόν κάθε φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού σου.Αυτό σε θέτει στον κίνδυνο αρκετών προβλημάτων υγείας; ΣΩΜΑΤΙΚΑ συμπτώματα:

• Πονοκέφαλος
• Πόνοι στο στήθος
• Ταχυπαλμία
• Υψηλή πίεση
• Μυϊκοί πόνοι
• Πόνοι στην πλάτη και στον αυχένα
• Πόνοι στα σαγόνια
• Τρίξιμο δοντιών
• Στομαχικές διαταραχές
• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Υπερβολική εφίδρωση
• Ατονία, αδυναμία
• Δυσκολία αναπνοής
• Σεξουαλικές διαταραχές
• Δερματικά προβλήματα (π.χ. έκζεμα)
• Προβλήματα στον ύπνο
• Υπερβολική μείωση ή αύξηση του βάρους

Επιπτώσεις σε επίπεδο συναισθημάτων:

• Άγχος
• Αγωνία, ανησυχία
• Ευερεθιστότητα
• Ευσυγκινησία
• Μελαγχολία
• Θλίψη
• Θυμός
• Οργή
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Συναισθηματικές διακυμάνσεις/ αστάθεια
• Μη ικανοποίηση
• Ανασφάλεια
• Σύγχυση
• Αφηρημάδα
• Μνησικακία, πικρία
• Ενοχές
• Απαισιοδοξία

Επιπτώσεις στη συμπεριφορά:

• Υπερβολική κατανάλωση φαγητού
• Χαμηλή κατανάλωση φαγητού
• Ξεσπάσματα θυμού
• Αναβλητικότητα
• Χρήση ψυχοδιεγερτικών ουσιών
• Υπερβολική χρήση αλκοόλ
• Αύξηση στο ρυθμό του καπνίσματος
• Ξεσπάσματα κλάματος
• Κοινωνική απομόνωση
• Συγκρούσεις στο σπίτι, στη δουλειά, με φίλους
• Χαμηλή απόδοση στη δουλειά, χαμηλή ενεργητικότητα
• Το να κατηγορούμε όλο του άλλους για ότι μας συμβαίνει.

Πως μπορώ να αντιμετωπίσω το στρες της δουλειάς

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.

Σε μικρές δόσεις το στρες είνια «καλό πράγμα». Σε ενεργοποιεί, σου δίνει κίνητρο να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις. Αλλά το χρόνιο κι έντονο στρες επηρεάζει σοβαρα τότο τη σωματική όσο και τη ψυχική υγεία. Τα υψηλά επίπεδα στρες συνδέονται με κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, καρδιαγγειακές νόσους, μυοσκελετικά προβλήματα, ασθένειες του ανοσοποιητικού και καρκίνο.

• Τα γονίδια
• Η προσωπικότητα
• Αλλά και οι εμπειρίες ζωής (ο τρόπος που έχουμε μεγαλώσει και τα γεγονότα ζωής που έχουμε περάσει) επηρρεάζουν τον τρόπο που σκεφτόμαστε και τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα στρεσογόνα γεγονότα ζωής.

Κάποιοι επηρεάζονται πολύ περισσότερο από καταστάσεις που εσύ θεωρείς ασήμαντες και το αντίθετο. Εσύ ίσως να επηρεάζεσαι πολύ από καταστάσεις που για άλλους είναι μικρής σημασίας. Αυτά που για ‘σένα είναι σοβαρά, για κάποιον άλλον μπορεί να είνια ακόμα και αδιάφορα!Το 1ο βήμα για την αντιμετώπιση του στρες είναι η αναγνώριση των στρεσογόνων παραγόντων. Ένας από τους πολούς στρεσογόνους παράγοντες είνια και τα όσα συμβαίνουν στο χώρο της δουλειάς.Τι μπορείτε να κάνετε λοιπόν, για να αναγνωρίσετε ακριβώς αυτό που σας στρεσάρει στη δουλειά σας;

• Για μία εβδομάδα καταγράψτε σε ένα σημειωματάριο γεγονότα κια ανθρώπους που σας δημιούργησαν:
• Σωματικό στρες: σφήξιμο στο στομάχι, πονοκεφάλους, ταχυπαλμία, ζαλάδες, υπερβολική εφύδρωση.
• Συναισθηματικό στρες: άγχος

Το 2ο βήμα: μετά από μία εβδομάδα, καθίστε και δείτε τις καταγραφές σας. Εντοπίστε το πρόβλημα και σκεφτείτε τι επιλογές έχετε ώστε να το διαχειριστείτε με έναν άλλο τρόπο. Είναι πιθανό να μη βρείτε λύση, αλλά έστω να βελτιώσετε την κατάσταση με άλλους χειρισμούς.Το 3ο βήμα: Βελτιώστε τις δεξιότητες σας στη διαχείριση του χρόνου σας. Το να είστε «πνιγμένος» ή «πνιγμένη» είναι κοινή αιτίεα στρεςς τη δουλειά. Η ποσότητα της δουλειά που σας ανατίθεται δε θα λιγοστέψει.Αυτό που εσείς μπορείτε να κάνετε είναι να διαχειριστείτε το χρόνο σας έτσι ώστε να βγαίνει η δουλειά χωρίς στρες. Και να τι μπορείτε  να κάνετε:

• Θέστε ρεαλιστικούς στόχους: δημιούργηστε ρεαλιστικές προσδοκίες  για τον εαυτό σας και κάντε συχνά αυτοαξιολογηση για το πως τα πήγατε με την επίτευξη των στόχων σας.
• Φτάξτε λίστα προτεραιοτήτων κάθε πρωί. Δουλέψτε πρώτα με βάση ποια είναι τα επείγοντα και αφήστε για το τέλος τα όχι τόσο επείγοντα.
• Όταν έχετε μία σοβαρή εργασία που επειτεί υωψηλή συγκέντρωση και προσοχή φροντίστε να βρείτε χρόνο που να ασχολειθείτε αποκλειστικά με αυτή την εργασία χωρίς διακοπές.
• Κάντε διαλείμματα 10λεπτα. Αναζωογοννούν τον εγκέφαλο ώστε να μπορεί να δουλευιε μετά πιο αποδοτικά. Και σε απομακρύνουν για λίγο από την ένταση.

Το 4ο βήμα: Δες τα πράγματα αλλιώς

• Πάρε κι άλλες γνώμες: μίλησε με ανθρώπους είτε εντός δουλιεά είτε εκτός δουλειάς που να εμπιστεύεσαι. Μίλησε τους για τα θέματα που αντιμετωπίζεις. Είναι πιθανό να πάρεις γνώμες και κατευθύνσεις που θα σε βοηθήσουν. Να είσαι ανοικτός/ -η σε έους τρόπους αντιμετώπισης των θεμάτων σου.
• Βρες διεξόδους κι εκτός δουλειάς. Δεσμέυσου σε μία ευχάριστη δραστηριότητα που σου δίνει κίνητρο και χαρά.
• Φρόντισε τη σωματική σου υγεία με άσκηση ισορροπημένη διατροφή και καλό ύπνο.

Άγχος: Τι είναι και πως να το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.Το στρες είναι μία αίσθηση συναισθηματικής η σωματικής έντασης, ή και τα δύο μαζί. Το συναισθηματικό στρες, το άγχος δηλαδή, συνήθως συμβαίνει όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις που δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε. Ο κάθε ένας από εμάς μπορεί να θεωρεί στρεσογόνο παράγοντα μία κατάσταση διαφορετική από ότι ένας άλλος άνθρωπος.
Το σωματικό στρες έχει να κάνει με σωματικές αντιδράσεις που έρχονται μετά από διαφόρων ειδών ερεθίσματα. Για παράδειγμα μία εγχείρηση είναι δυνατόν να φέρει σωματικό στρες. Το σίγουρο είναι πως το σωματικό στρες θα οδηγήσει σε συναισθηματικό στρες (άγχος) και το άγχος σε σωματικό στρες σαν φαύλος κύκλος.
Η ανάγκη να διαχειριστούμε αποτελεσματικά το στρες είναι επιτακτική και θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα μας. Ο διαχειρισμός του στρες περιλαμβάνει το να μπορούμε να ελέγξουμε και το να μπορούμε να μειώσουμε την ένταση. 
Αξιολογήστε το στρες:

• Στάση- απόψεις: Η θετική ή αρνητική στάση κάποιου ανθρώπου θα επηρεάσει και το κατά πόσον θα εκλάβει μία κατάσταση ως στρεσογόνο ή όχι. Κάποιος με αρνητική στάση, πιο συχνά σε σχέση με κάποιον που έχει θετική στάση, αναφέρει περισσότερο στρες.
• Φυσική κατάσταση: Μία κακή διατροφή θέτει το σώμα σε κατάσταση στρες και αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, την ικανότητα δηλαδή, του οργανισμού να αντιμετωπίζει π.χ. τις μολύνσεις, τους ιούς. Κακή διατροφή μπορεί να σημαίνει μη υγιεινές διατροφικές επιλογές, το να μην τρώμε αρκετά ή το να τρώμε σε ακανόνιστα ωράρια. Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε μη επαρκή  πρόσληψη θρεπτικών συστατικών. Αυτού του είδους το σωματικό στρες μειώνει τη δυνατότητα μας να αντιμετωπίζουμε το συναισθηματικό στρες, διότι με το να μην παίρνουμε τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά επηρεάζεται η δυνατότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται τις πληροφορίες που δέχεται καθημερινά.
• Σωματική δραστηριότητα: Ακόμα και το να μην έχουμε αρκετή σωματική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα του σωματικού και ως εκ τούτου και του συναισθηματικού στρες (άγχους). Η σωματική δραστηριότητα έχει πολλά οφέλη. Βελτιώνει την ποιότητα ζωής, το συναίσθημα της ευεξίας, ακόμα και την αυτοπεποίθηση μας.
• Δίκτυο υποστήριξης: Όλοι χρειαζόμαστε ένα δίκτυο υποστήριξης στο οποίο να βασιζόμαστε για να πάρουμε στήριξη και υποστήριξη στις δύσκολες μας στιγμές. Το να έχουμε λίγη μόνο ή και καθόλου υποστήριξη μας κάνει να δυσκολευόμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι και με τις πιο απλές στρεσογόνες καταστάσεις. Και οι πιο απλές στρεσογόνες καταστάσεις μας φαίνονται πολύ απειλητικές.
• Χαλάρωση- ευχαρίστηση: ΟΙ άνθρωποι χωρίς εξωτερικές δραστηριότητες, χόμπι ή τρόπους να χαλαρώνουν, δυσκολεύονται περισσότερο να διαχειριστούν τις στρεσογόνες καταστάσεις και το στρες γιατί δεν έχουν τρόπους να διώχνουν την ένταση και τρόπους να βρίσκουν ευχαρίστηση.

Κατάθλιψη και Αυτοκτονία - Τι κάνω όταν ένας αγαπημένος μου κινδυνεύει

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.

Οι σκέψεις για αυτοκτονία έρχονται συνήθως όταν κάποιος νιώθει πως αυτό που έχει να αντιμετωπίσει είναι τόσο τεράστιο, τόσο δυσβάσταχτο που δεν μπορεί να το διαχειριστεί, που δεν μπορεί να το αντέξει. Έτσι βλέπυμε τις αυτοκτονικές σκέψεις να εμφανίζονται μετά από ένα χωρισμό, μετά το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, όταν υπάρχουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Γενικά, δηλαδή, μετά από απώλεια. Και ειδικά μετά από απώλεια του «δεν μπορώ να τα καταφέρω». Αφού δηλαδή χάσουμε την αίσθηση ότι «μπορώ να επλίζω».

Δεν αυτοκτονούν όμως όλοι όσοι χάνουν κάποιο δικό τους άνθρωπο, δεν αυτοκτονούν όλοι όσοι αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Γιατί λοιπόν κάποιοι αυτοκτονούν και κάποιο άλλοι όχι; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πως έχει να κάνει με το συνδυασμό γενετικών παραγόντων και του τρόπου που έχει μεγαλώσει κάποιος σε σχέση με το πως έχει μάθει να αντιδρά στα δύσκολα. 

Υπάρχουν γενετικές συνδέσεις μεταξύ αυτοκτονίας και κληρονομικότητας. Οι άνθρωποι, δηλαδη, που αυτοκτονού, που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν ή που έστω έχουν αυτοκτονικές σκέψεις, συνήθως έχουν οικογενειακό ιστορικό αυτοκτονιών. Κάποιο μέλος ή κάποια μέλη της οικογένειας τους έχουν ήδη φτάσει στην αυτοκτονία ή στην απόπειρα αυτοκτονίας.

Ποια είναι τα σήματα κινδύνου

Πως θα καταλάβετε πως κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο διατρέχει τον κίνδυνο της αυτοκτονίας; Ποια τα συμπτώματα; Ποια τα σήματα κινδύνου;

• Ξεκινάμε με το ποιο εμφανές: τις προφορικές δηλώσεις, δηλαδη, του τύπου «δεν αντέχω άλλο να ζω», «δεν έχει νόημα η ζωή μου», «όλη μου η ζωή είναι ένα τίποτα», «θέλω να τελειώσουν όλα», «τίποτα δε θα γίνει καλύτερο», «μακάρι να ‘μουν νεκρός/ -η».
• Το αγοράσει όπλο ή το να προμηθευτεί πολλά χάπια και αλκοόλ.
• Το να απομονωθεί κοινωνικά. Το να μη θέλει να κάνει τίποτα άλλο πέρα από το να μένει μόνος ή μόνη. Το να μην παίρνει ευχαρίστηση από τη συναναστροφή του με τους αγαπημένους του.
• Το να συζητάει πολύ για το θάνατο.
• Το να έχει έντονα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα.
• Το να αρχίσει ξαφνικά την καθημερινή χρήση αλκοόλ ή άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών, έως ότου φτάσει τελικά στην κατάχρηση.
• Το να φύγει για ένα σ/κο και να σας αποχαιρετήσει με δηλώσεις του τύπου «αντίο», «σ’ ευχαριστώ για ό,τι έκανες για μένα», ίσως δε σε ξαναδώ».
• Το να δούμε αλλαγή στην καθημερίνη του ρουτίνα, στις ώρες ύπνου, δηλαδή, στις ώρες φαγητού κ.τ.λ.
• Τα να αρχίσει να κάνει παρορμητικά και επικίνδυνα πράγματα, όπως η επικίνδυνη οδήγηση ή χρήση ουσιών.
• Το να  αρχίσει να χαρίζει τα αγαπημένα του πράγματα στους αγαπημένους του ανθρώπους ή σε φιλανθρωπικά ιδρύματα. Το να αρχίσει να τακτοποιεί εκρεμμότητες π.χ. να κλείνει λογαριασμούς στην τράπεζα ή το να συντάσει τη διαθήκη του.
• Το να εκφράζει σκέψεις ότι νιώθει «παγιδευμένος», «απελπισμένος», «ένα τίποτα», «άχρηστος κι ανάξιος».

Παρ’ όλ’ αυτά, τα σήματα κινδύνου δεν είναι πάντα εμφανή και ποικίλουν από άτομο σε άτομο. Κάποιοι κάνουν ξεκάθαρες τις προθέσεις τους με το να εκδηλώνουν τα παραπάνω συμπώματα, ενώ άλλοι κρατάνε τις σκέψεις τους για τον εαυτό τους, κρυφές από όλους.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι αυτοκτονίες συσχετίζονται και με διαταραχές όπως:

• Κατάθλιψη
• Μανιοκατάθλιψη
• Διαταραχές προσωπικότητας
• Αγχώδεις διαταραχές
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες
• Ψύχωση
• Κατάχρηση εξαρτησιογόνων ουσιών.

Τι κάνουμε όταν ένας αγαπημένος μας κάνει αυτοκτονικές σκέψεις

• Σε καταστάσεις κρίσης, όταν δηλαδή υπάρχει άμεσος κίνδυνος απόπειρας αυτοκτονίας χρεάζεται:
• Ενδονοσοκομειακή φροντίδα για πάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να υπάρξει η δυνατότητα φαρμακοθεραπείας σε ένα ασφαλές περιβάλλον και να αρχίσει αυτή να δρα.
• Σε καταστάσεις όχι τόσο επείγουσες υπάρχει η δυνατότητα φροντίδα εκτός νοσοκομείου με:
• Ψυχοθεραπεία σε έναν ψυχολόγο
• Φαρμακοθεραπεία σε έναν ψυχίατρο
• Και με υποστήριξη απο το οικογειακό περιβάλλον αφού, εννοείται, η οικογένεια εκπαιδευτεί ώστε να το κάνει σωστά.

Στις περιπτώσεις αυτοκτονικού ιδεασμού δεν υπάρχει υποκατάστατο της επαγγελαμτικής-επιστημονικής βοήθειας από τους ειδικούς της ψυχικής υγείας. Γι’ αυτό αν κάποιος αγαπημένος σας υποφέρει από αυτοκτονικές σκέψεις, αναζητήστε άμεσα βοήθεια από ειδικούς.

Κατάθλιψη στην εφηβεία - Η πρόληψη ξεκινά με τη γονεϊκή στήριξη

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Προλάβετε την εφηβική κατάθλιψη αφού πρώτα την κατανοήσετε
Η εφηβική κατάθλιψη είναι ένα σοβαρό πρόβλημα ψυχικής υγείας, το οποίο μπορεί μακροπρόθεσμα να προκαλέσει επιπρόσθετα προβλήματα τόσο συναισθηματικά, όσο και σωματικά. Δυστυχώς δεν μπορούμε  να προλάβουμε όλα τα είδη της εφηβικής κατάθλιψης, αλλά υπάρχουν και καλά νέα. Μπορείτε να προάγετε τη σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού σας  χτίζοντας του μία υγιή αυτοπεποίθηση και έναν αποτελεσματικό τρόπο αυτοδιαχείρισης. Με αυτό τον τρόπο το βοηθάτε να διαχειρίζεται καλύτερα τις στρεσογόνες καταστάσεις, τις καταστάσεις δηλαδή που πυροδοτούν την κατάθλιψη.Αίτια 
Δεν υπάρχει μία ξεκάθαρη αιτία που να προκαλεί την κατάθλιψη. Και γενετικά- κληρονομικά και περιβαλλοντικά αίτια παίζουν ρόλο. Δηλαδή, κάποιοι έφηβου είναι  πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη από άλλους, όπως:

1. Παιδιά με καταθλιπτικούς γονείς
2. Παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς και άγχος

Επιπλέον τα κορίτσια είναι πιο ευάλωτα, σε σχέση με τα αγόρια, στο να αναπτύξουν εφηβική κατάθλιψη, διότι είναι πιο πιθανό να έχουν προβλήματα όπως:

1. Αυτοεκτίμησης
2. Κακής εικόνας σώματος
3. Δύσκολες σχέσεις μα συμμαθητές και συμμαθήτριες

Και τέλος, ένας στρεσογόνος παράγοντας που είναι κοινός για αγόρια και κορίτσια είναι η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.
Πως επηρεάζονται οι έφηβοι από την κατάθλιψη
Συχνά βλέπουμε εφήβους που πάσχουν από κατάθλιψη να κάνουν κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, να μην πηγαίνουν καλά στο σχολείο και να έχουν παραβατική συμπεριφορά. Η εφηβική κατάθλιψη συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο αυτοκτονιών καθώς και με αυξημένες πιθανότητες υποτροπών της νόσου στο μέλλον, στην ενήλικη δηλαδή ζωή.
Τι μπορεί να κάνει η οικογένεια

1. Επαινείτε τις ικανότητες του παιδιού. Οι έρευνες δείχνουν πως όταν ένα παιδί δεν τα πάει καλά στο σχολείο μειώνεται η αυτοπεποίθηση του και αναπτύσσει με τον καιρό μία αρνητική εικόνα εαυτού, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει σε κατάθλιψη. Ενθαρρύνετε το να ασχοληθεί και με άλλα πράγματα, πέραν του σχολείου, και επαινέστε το για αυτά . Όπως: μουσική, αθλήματα, διαχείριση σχέσεων.
2. Προωθήστε τη συμμετοχή του σε ομαδικές δραστηριότητες. Βοηθάνε στο χτίσιμο της αυτοπεποίθησης και βελτιώνουν το κοινωνικό- υποστηρικτικό του δίκτυο.
3. Ενθαρρύνετε τη σωματική δραστηριότητα. Συμβάλει  στη μείωση των πιθανοτήτων έναρξης της κατάθλιψης αλλά και στη μείωση των συμπτωμάτων.
4. Υποστηρίξτε το. Η υποστήριξη των γονέων (το να ενδιαφέρεστε να το ακούτε, το να δείχνετε το ενδιαφέρον σας για τα προβλήματα του και το να σέβεστε τα συναισθήματα και τις απόψεις του) προσφέρει προστασία από την κατάθλιψη.
5. Μιλήστε του. Το πρώιμο στάδιο της κατάθλιψης είναι η απομόνωση. Εάν το έχετε ήδη παρατηρήσει, φροντίστε να αφιερώνετε  κάθε μέρα χρόνο στο παιδί ώστε να μιλάτε.

Εάν είστε προβληματισμένος/-η σχετικά με το αν το παιδί σας πάσχει από κατάθλιψη, μιλήστε με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Αν είστε ήδη ένας γονέα που πάσχει από κατάθλιψη, φροντίστε να ακολουθήσει το παιδί σας ένα πρόγραμμα πρόληψης και μάθετε εσείς για το το πως να το βοηθήσετε.

Άνδρες και κατάθλιψη

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
   Η κατάθλιψη είναι μία σοβαρή αλλά θεραπευτικά αντιμετωπίσιμη διαταραχή. Μπορεί να χτυπήσει τη πόρτα του καθένα από εμάς ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, τη κοινωνικό-οικονομική κατάσταση ή τη καταγωγή μας. Παρόλο που πρόκειται για μία σοβαρή διαταραχή μπορεί και να περάσει στα ψιλά με αποτέλεσμα να μην αναγνωριστεί από αυτόν που την έχει, από την οικογένεια, τους φίλους. Ακόμα και οι γιατροί ίσως δεν καταφέρουν να αναγνωρίσουν τα συμπτώματα. Οι άνδρες ιδιαιτέρως είναι λιγότερο πιθανό να παραδεχτούν το πρόβλημα και ακόμα λιγότερο πιθανό να ζητήσουν βοήθεια. 

Κι όμως η κατάθλιψη στους άνδρες δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο. Δεν είναι αλήθεια ότι μόνο οι γυναίκες είναι επιρρεπείς στη κατάθλιψη. Στις Η.Π.Α. κάθε χρόνο, η κατάθλιψη επηρεάζει τις ζωές 6 εκατομμυρίων (και περισσότερων) ανδρών. Με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση η πλειονότητα των ανδρών με κατάθλιψη μπορούν να βοηθηθούν αποτελεσματικά.

Παρόλο που τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αναπτύσσουν κάποια κοινά συμπτώματα κατάθλιψης, συχνά τη βιώνουν με διαφορετικό τρόπο. Οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αναφέρουν αδυναμία, έλλειψη ενδιαφέροντος για τη δουλειά ή για τα χόμπι που πριν τους ευχαριστούσαν, ευερεθιστότητα και προβλήματα στον ύπνο παρά να αναφέρουν συναισθήματα αναξιότητας, θλίψης, ενοχής, τα οποία αναφέρονται πιο συχνά από  γυναίκες που υποφέρουν από κατάθλιψη. Άλλη μία τραγική διαφορά ανδρών-γυναικών είναι πως οι άνδρες με κατάθλιψη αυτοκτονούν 4 φορές πιο συχνά σε σχέση με τις γυναίκες που αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν χωρίς όμως να χάνουν τελικά τη ζωή τους.

Αντί να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα τους, να ζητήσουν βοήθεια και να αναζητήσουν τη κατάλληλη θεραπεία, οι άνδρες στρέφονται είτε προς το αλκοόλ και τα ναρκωτικά ή αισθάνονται τόσο απογοητευμένοι, απελπισμένοι, θυμωμένοι κι ευερέθιστοι που τελικά γίνονται βίαιοι κι επιθετικοί προς άλλους ανθρώπους ή αντικείμενα. Κάποιοι άνδρες προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη κατάθλιψη ρίχνοντας στη δουλειά. 
Δουλεύοντας ατελείωτες ώρες, ουσιαστικά προσπαθούν να κρύψουν το πρόβλημα πρώτα από τον εαυτό τους κι έπειτα από την οικογένεια και του ς φίλους. Άλλοι άνδρες πάλι, προσπαθούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα εμπλέκοντας του ς εαυτούς τους σε απερίσκεπτες, παράτολμες συμπεριφορές, θέτοντας συχνά το εαυτό τους σε κίνδυνο. Κανένας όμως από τους παραπάνω τρόπους δε λύνει το πρόβλημα.

Η καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να κάνει τις απλές καθημερινές δραστηριότητες να φαίνονται βουνό. Οι απολαύσεις που δίνουν νόημα στη ζωή –ένας καλός αγώνας ποδοσφαίρου, το να παίξεις με τα παιδιά σου, το να κάνεις έρωτα- στη κατάθλιψη αποστραγγίζονται από τη χαρά. Χάνουν το νόημα τους. Η ζωή χάνει το νόημα της. Η κατάθλιψη φέρνει πόνο κι έντονη δυσφορία όχι μόνον στο άτομο που πάσχει αλλά και στην οικογένεια του και σε όσους άλλους το αγαπούν.

Αν βιώνεις κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα τότε ίσως να πάσχεις από κατάθλιψη. Ρώτα τον εαυτό σου αν αισθάνεσαι πολύ συχνά:

• Θλιμμένος ή κενός
• Ευερέθιστος ή θυμωμένος
• Συναισθήματα ενοχής ή αναξιότητας
• Απαισιόδοξος ή απελπισμένος
• Συνέχεια κουρασμένος ή αδύναμος
• Σα να μη νοιάζεται κανείς για σένα
• Σα να μην αξίζει πια να ζεις
• Δυσκολίες στον ύπνο ή να κοιμάσαι πολύ περισσότερο από ότι συνήθιζες
• Ότι τρως πολύ περισσότερο ή πολύ λιγότερο από ότι συνήθιζες
• Ότι έχεις επίμονους πονοκεφάλους ή και πόνους στο στομάχι
• Δυσκολία στη συγκέντρωση σου σε μία δραστηριότητα, στο να θυμηθείς πράγματα που έχεις να κάνεις ή στο να πάρεις αποφάσεις
• Παρατήρησε αν έχει πέσει η απόδοση σου στη δουλειά
• Αν έχεις χάσει το ενδιαφέρον σου για πράγματα που πριν σε ευχαριστούσαν
• Αν έχεις το ενδιαφέρον σου για σεξ.

   Αν πολλά από αυτά τα συμπτώματα σου φαίνονται οικεία είναι καιρός να αναζητήσεις βοήθεια. Η κατάθλιψη είναι μία πραγματική ασθένεια που όμως μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία συχνά συνδυάζοντας τη ψυχοθεραπεία με τη φαρμακοθεραπεία. Η υποστήριξη από την οικογένεια και το φιλικό περιβάλλον παίζει πάντα πολύ σημαντικό ρόλο.Χρειάζεται θάρρος για να ζητήσει κανείς βοήθεια
Τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές που είναι μέρος της κατάθλιψη μπορούν να μειώσουν την ικανότητα κάποιου να ζητήσει βοήθεια. Και οι άνδρες ιδιαιτέρως το βρίσκουν ακόμα πιο δύσκολο να παραδεχτούν το πρόβλημα. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε όμως ότι η κατάθλιψη δεν είναι «στη φαντασία» μας, είναι μία πραγματική ασθένεια και δεν υπάρχει τίποτα για το οποίο πρέπει να ντρεπόμαστε. Αν βιώνεις καταθλιπτικά συμπτώματα μίλησε σε κάποιον για αυτά. Μίλησε στο γιατρό σου ή απευθύνσου κατευθείαν σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ψυχολόγο ή ψυχίατρο. Το να ζητήσεις βοήθεια χρειάζεται θάρρος και δύναμη αλλά είναι αυτό που θα κάνει όλη τη διαφορά στο να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα αποτελεσματικά.

Επιλόχειος κατάθλιψη - Τι είναι και πως αντιμετωπίζεται

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Η γέννηση ενός παιδιού μπορεί να πυροδοτήσει μία μίξη από δυνατά συναισθήματα, από ενθουσιασμό και χαρά μέχρι φόβο και άγχος. Αλά ίσως φέρει  και κάτι άλλο που δεν περιμένατε- την κατάθλιψη.
Πολλές νέες μαμάδες βιώνουν μία μελαγχολία μετά τη γέννηση του παιδιού τους, δηλαδή σκαμπανεβάσματα στη διάθεση και ξεσπάσματα κλάματος, τα οποία τείνουν να μειώνονται σταδιακά. Υπάρχουν όμως, και κάποις άλλες νέες μαμάδες που βιώνουν έναν πιο σοβαρό και ανθεκτικό στο χρόνο τύπο κατάθλιψης, την επιλόχειο κατάθλιψη.
Η επιλόχειος κατάθλιψη δεν είναι ένα ελλάττωμα του χαρακτήρα, ούτε είναι αδυναμία. Μερικές φορές είναι απλώς μία επιπλοκή της διαδικασίας της κύησης και του τοκετού. Εάν πάσχεις από επιλόχειο κατάθλιψη, η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση θα σε βοηθήσει να διαχειριστείς τα συμπτώματα και να χαρείς το μωρό σου.

Συμπώματα της «φυσιολογικής» μελεγχολίας:

• Σκαμπανεβάσματα στη διάθεση
• Άγχος
• Νευρικότητα, ανησυχία
• Θλίψη
• Κλάμα
• Μειωμένη συγκέντρωση
• Προβλήματα στον ύπνο

Συμπτώματα επιλόχειου κατάθλιψης:

• Απώλεια όρεξης για φαγητό
• Απώλεια όρεξης για ζωή, για τις χαρές της ζωής
• Αυπνία
• Έντονη νευρικότητα και θυμός
• Υπερβολική ατονία και αδυναμία
• Αναξηγητη κόπωση
• Απώλεια ενδιαφέροντος για σεξ
• Συναισθήματα ντροπής, ενοχής και ανεπάρκειας
• Σοβαρές εναλλαγές στη διάθεση
• Δυσκολία στο δέσιμο με το παιδί
• Απομόνωση από φίλους και οικογένεια
• Αυτοκαταστροφικές σκέψεις ή σκέψεις να βλάψεις το παιδί
• Ανεξήγητα ξεσπάσματα κλάματος.

Χωρίς έγκαιρη και κατάλληλη θεραπευτικη παρέμβαση, η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να διαρκέσει και πάνω από 1 χρόνο.

Θεραπευτικό πλάνο- οδηγίες για το σπίτι:

• Θέσε τις βάσεις για ένα υγιεινό τρόπο ζωής: όπως το να τρως ισορροποημένα και υγιεινά, να αποφέυγεις το αλκοόλ, να ασκείσαι, να κοιμάσαι καλά, να ξεκουράζεσαι μέσα στη μέρα, να χαλαρώνεις.
• Θέσε ρεαλιστικούς στόχους, να έχεις ρεαλιστικές προσδοκίες από τον εαυτό σου και να μην τον πιέζεις για ολα. Ζήτα βοήθεια. Θέσε προτεραιότητες. Δεν  χρειάζεται να είναι όλα τέλεια. Ανέθεσε αρμοδιότητες και στους άλλους.
• Βρες χρόνο για τον εαυτό σου. Κάνε ευχάριστα πράγματα, βγες, επισκέψου μία φίλη,περιποιήσου τον εαυτό σου,  πήγαινε βόλτα με το μωρό σου, κανόνισε έξοδο με το σύντροφο σου- μόνοι σας.
• Απόφυγε τη απομόνωση.

Η κατάθλιψη στις γυναίκες

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Σε σχέση με τους άνδρες οι γυναίκες πλήττονται 2 φορές περισσότερο από τη κατάθλιψη. Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που κάνουν πιο επιρρεπείς τις γυναίκες;

1. Βιολογικοί παράγοντες: Οι ορμόνες των ωοθηκών καθώς και άλλοι σχετικοί βιολογικοί παράγοντες επηρεάζουν τη διάθεση μίας γυναίκας, αν θα είναι ευχάριστη ή αν θα είναι μελαγχολική:

• Εφηβεία: τα κορίτσια μπαίνουν στην εφηβεία συνήθως, πιο νωρίς σε σχέση με τα αγόρια και άρα είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν καταθλιπτική συμπτωματολογία σε μία πιο μικρή ηλικία από ότι τα αγόρια. Οι ορμονικοί παράγοντες σε αυτή την περίοδο αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης της κατάθλιψης. Από την άλλη η εφηβεία συνδέεται και με άλλες αλλαγές που συνδυαζόμενες με τους ορμονικούς παράγοντες παίζουν ρόλο στη κατάθλιψη:
  
  
• Αλλαγές στο σώμα
• Θέματα αναζήτησης ταυτότητας και σεξουαλικότητας
• Συγκρούσεις με γονείς
• Κοινωνικές προσδοκίες και απαιτήσεις.
  
  
• Προ-εμμηνορυσιακά προβλήματα: γνωρίζουμε καλά τις σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που εμφανίζονται λίγες μέρες πριν την έμμηνο ρύση. Αγγελιοφόροι του προ-εμμηνορυσιακού συνδρόμου είναι οι: κοιλιακοί πόνοι, το ευερέθιστο στήθος, ο πονοκέφαλος, το άγχος, τα ξεσπάσματα θυμού, και η μελαγχολική διάθεση. Τελικά όμως μόνο ένα μικρό ποσοστό των γυναικών επηρεάζεται από το σύνδρομο τόσο που να δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα λειτουργικότητας στη καθημερινότητα, στη δουλειά, στις σχέσεις. Οι έρευνες δείχνουν πως κυκλικές αλλαγές συμβαίνουν στο σώμα λόγω των διακυμάνσεων των ορμονών (οιστρογόνα, προγεστερόνη κ.α.) που εμποδίζουν τη δράση της ορμόνης σεροτονίνης η οποία ελέγχει τη διάθεση με αποτέλεσμα να έχουμε μελαγχολική διάθεση.
• Εγκυμοσύνη: Οι άνδρες είναι πιθανόν να εμφανίσουν κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της συντρόφου τους, αλλά σε γενικές γραμμές το πιο πιθανό είναι οι γυναίκες να εμφανίσουν κατάθλιψη αυτή τη περίοδο. Και ο κίνδυνος αυξάνεται όταν έχουμε: 
  
  
• Δραματικές ορμονικές αλλαγές
• Προβλήματα στις σχέσεις
• Ιστορικό κατάθλιψης
• Έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης
• Αμφιθυμία για εγκυμοσύνη
• Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη
• Προβλήματα υγείας.
  
  
• Επιλόχειος κατάθλιψη: Σχεδόν οι μισές νέες μητέρες αφού γεννάνε νιώθουν θλιμμένες, θυμωμένες, ευερέθιστες. Τις περισσότερες φορές αυτά τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά και διαρκούν 1-2 εβδομάδες. Μερικές φορές όμως υποδεικνύουν την εμφάνιση επιλόχειου κατάθλιψης, ιδίως όταν στα συμπτώματα περιλαμβάνονται: 
  
  
• Ανικανότητα της νέας μητέρας να φροντίσει το βρέφος
• Σκέψεις να κάνει κακό στο βρέφος
• Άγχος, ταραχή
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Αυτοκτονικές σκέψεις
  
  
• Περίοδος πριν και κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης: κατά τη διάρκεια της μετάβασης στην εμμηνόπαυση, όταν τα επίπεδα των ορμονών έχουν μεγάλες διακυμάνσεις, ο κίνδυνος της κατάθλιψης αυξάνεται. Οι περισσότερες γυναίκες δεν εκδηλώνουν τελικά κατάθλιψη. Πιο ευάλωτες είναι όσες:
• Έχουν προβλήματα ύπνου
• Έχουν ιστορικό κατάθλιψης
• Έχουν σοβαρά προβλήματα στη συζυγική τους ζωή, στις σχέσεις με τα παιδιά τους ή στη δουλειά τους.

1. Εμπειρίες ζωής- κουλτούρα:

• Ανισότητα στις σχέσεις με το άλλο φύλο
• Ανισότητα στη δουλειά και στις οικονομικές αποδοχές σε σχέση με του άνδρες
• Χαμηλό κοινωνικό και οικονομικό στάτους
• Δυσκολία πρόσβασης στις παροχές υπηρεσιών υγείας
• Ρατσιστικές διακρίσεις έναντι των μεταναστριών, με αποτελέσματα αυξημένα επίπεδα στρες και αίσθηση ότι δεν υπάρχει έλεγχος στη ζωή τους, αύξηση της παθητικότητας, της απαισιοδοξίας και μείωση της αυτοπεποίθησης.
• Σεξουαλική και σωματική κακοποίηση
• Συναισθηματική κακοποίηση.

Τι κι αν ο σκοπός της ζωής είναι πολύ διαφορετικός από αυτόν που μας έμαθαν ότι είναι;

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
Κι αν ο σκοπός της δικής σου ζωής είναι να δημιουργήσεις μία μακροχρόνια γερή σχέση με τον εαυτό σου; Το να δημιουργήσεις μία σχέση έρωτα με τον εαυτό σου, μία σχέση αγάπης για τον εαυτό σου; Δεν είναι εγωισμός αυτό ή εγωκεντρισμός. Είναι εσωτερική ανάπτυξη. Σύνδεση με τον αληθινό σου εαυτό. 
>   Κι αν ο σκοπός της δικής σου ζωής είναι το να μάθεις να συγχωρείς τον εαυτό σου και τους άλλους; Και ουσιαστικά, να στέλνεις παράλληλα ζεστά κύματα συμπόνιας κι αγάπης σε όσους υπάρχουν γύρω σου. 
>   Κι αν ο δικός σου σκοπός είναι το να θεραπεύσεις τους εσωτερικούς «αυτό-τραυματισμούς» των ανθρώπων; Και με αυτό τον τρόπο ουσιαστικά να εμπνεύσεις και τους άλλους να κάνουν το ίδιο. 
>   Κι αν ο δικός σου σκοπός ζωής είναι να απελευθερωθείς από συναισθήματα ενοχής, ντροπής ή αναξιότητας; Και μάντεψε τι θα βρεις από πίσω; Θα βρεις μία αίσθηση ευαλωτότητας που θα σου δείξει τον δρόμο προς τις αληθινές σου δυνάμεις, το δρόμο προς την εσωτερική σου δόξα. 
>   Κι ας μιλήσουμε λίγο και για την τελειότητα. Κι αν λοιπόν ο σκοπός της δικής σου ύπαρξης είναι να διδάξεις στον εαυτό σου και στους άλλους πως δεν υπάρχει τελειότητα; Και πως το συνεχές κυνήγι της τελειότητας δεν τελειώνει ποτέ, γιατί δεν υπάρχει σημείο τελειότητας και μέσα σε αυτόν τον αγώνα χάνεται τελικά η απόλαυση της ζωής. Αφέσου λοιπόν! 
>   Κι αν ο σκοπός της ζωής σου είναι το να μιλάς με καλοσύνη κι επιείκεια στον εαυτό σου ώστε να ανεβάσεις τη θετική σου ενέργεια, τη συχνότητα σου και άρα και την ενέργεια του κόσμου γύρω σου; 
>   Τι κι αν γεννήθηκες για να μάθεις να αναπτύσσεις μία συνεχή και δυνατή πίστη στον εαυτό σου και στους άλλους; 
>   Τι κι αν ο σκοπός της δικής σου ζωής είναι το να μάθεις να σέβεσαι τον εαυτό σου, τις επιθυμίες σου, τις ανάγκες σου κι όλο αυτό να το μεταφέρεις και στους άλλους; Να εμπνεύσεις τους άλλους με το παράδειγμα σου. 
>   Τι κι αν ο σκοπός της ύπαρξης σου είναι το να αναπτυχθείς μέσα σε μία σχέση αγάπης για τη ζωή και για τον κόσμο κι αυτό να γίνει αφετηρία για να ζήσουν και οι άλλοι σύμφωνα με το παράδειγμα σου;

• Πραγματικά, σκέψου σοβαρά μήπως τελικά ο σκοπός της ζωής σου είναι το να φροντίσεις με αγάπη, καλοσύνη και σεβασμό τον εαυτό σου, το να υπηρετήσεις με τρυφερότητα τον εαυτό σου. Μήπως τελικά αυτή είναι η αποστολή σου; Μήπως τελικά ο λόγος που ήρθες εδώ δεν είναι το να πετύχεις εξωτερικά επιτεύγματα, αλλά αντιθέτως το να ασχοληθείς με την εσωτερική σου ανάπτυξη; Αυτό δε σημαίνει πως δε θα ασχοληθείς με τη δουλειά σου, με το να αναπτύξεις τη καριέρα σου ή πως δε θα ασχοληθείς με το να αποκτήσεις υλικά αγαθά. Μήπως όμως το να ασχοληθείς με τα εσωτερικά αγαθά, φέρει πιο κοντά και τα εξωτερικά αγαθά και μάλιστα πιο εύκολα, πιο γρήγορα, πιο απλά; Αλλά κυρίως, μήπως η εσωτερικά ανάπτυξη σε κάνει να μην εξαρτάς την αξία σου από την εξωτερικά ανάπτυξη; Συχνά οι περισσότεροι άνθρωποι ταυτίζουν την αξία τους με βάση το πόσα αγαθά έχουν γύρω τους κι όχι με βάση το πόσα αγαθά έχουν μέσα τους. Πόσο ευτυχισμένο σε κάνει αυτό; Μήπως ο σκοπός της ζωής σου είναι να βρεις την ευτυχία μέσα από την εσωτερική ανάπτυξη;
• Ψάξε το σκοπό της δικής σου ζωής στο φως!

Διαζύγιο: Βοηθώντας τα παιδιά να αντιμετωπίσουν το διαζύγιο

Από: Φύσσα Ν. Ελένη, Ψυχολόγος, Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Κρήτης, Ψυχοθεραπεία παιδιού, εφήβου κι ενήλικα.
«Τι θα απογίνουν τα παιδιά;», «Καλά, δε σκέφτεστε τα παιδιά;». Αυτή είναι η πίεση που ασκέιται σε ένα ζευγάρι που αποφασίζει να πάρει διαζύγιο. Το συγγενικό και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον, δημιουργεί ένα αρνητικό κλίμα ενοχων στο ζευγάρι με αποτέλεσμα, παρότι το ζευγάρι που χωρίζει να μην είναι πια δακτυλοδεικτούμενο,εντούτοις αντιμετωπίζει έντονη κριτική από τον περίγυρο. Οπωσδήποτε το δαζύγιο δεν είναι ένα ευχάριστο γεγονός. Κάθε άλλο,  ένα διαζύγιο είναι ένα στρεσογόνο γεγονός για όλη την οικογένεια. Το παιδί σας θα νιώσει να έρχεται ο κόσμος του τα πάνω-κάτω. Παραμένει  μία κατάσταση νόμιμη και όχι ασυνήθιστη, αλλά κυρίως υγιής. Από τη στιγμή, δηλαδή, που ο γάμος έχει περιέλθει σε κατάσταση μη υγιούς συμβίωσης. 

Η πιο τραυματική κατάσταση για τα παιδιά είναι η μη υγιής συμβίωση του ζευγαριού στο σπίτι, όλη η περίοδος, δηλαδή,  των αδιάλλειπτων διαφωνιών, εντάσεων και εχθρικών συγκρούσεων. Συγκρούσεις που μερικές φορές συνοδεύονται τόσο από λεκτικές επιθέσεις  όσο και από σωματικές. Συνήθως μάλιστα η σχέση του ζευγαριού μετατρέπεται σε μία σχέση επιφανειακή, χωρίς ιχνος ζεστασιάς, πράγμα που πληγώνει αφάνταστα το παιδί. Και τελικά η συζυγική σχέση απονεκρώνεται. Μία νεκρή σχάση είναι το πρότυπο της σχέσης που θέλουμε να δώσουμε στα παιδά μας;

Πως μπορείτε να κάνετε τη προσαρμογή του παιδιού σας πιο εύκολη;  Απλά, επιλέγοντας να χειριστείτε υπεύθυνα τη σχέση σας με τον πρώην σύντροφο σας. Λάβετε υπόψη αυτές τις πρακτικές συμβουλές:

Πως να το πείτε

1. Καλό θα ήταν να μιλήσετε στα παιδιά σας και οι 2 γονείς μαζί. Μιλήστε απλά και με ειλικρίνεια. Αφήστε στην άκρη τις «άσχημες» λεπτομέρειες. Θα μπορούσατε να πείτε «Η μαμά και ο μπαμπάς δεν καταφέρνουν να ζουν καλά μαζί. Καμιά φορά και οι μεγάλοι δεν τα βρίσκουν. Γι’ αυτό και αποφασίσαμε να ζήσουμε χώρια από δω και πέρα».
2. Υπενθυμίστε στο παιδί σας πως δεν ευθύνεται για το δικό σας χωρισμό, ότι το αγαπάτε και οι 2 και ότι θα συνεχίζετε να το αγαπάτε ακόμα κι αν ζείτε χωριστά.

Να αναμένετε ανάμεικτες αντιδράσεις

Στην αρχή θα χρειαστεί να ξεκαθασιστούν ότι μπορέι να νιώθει το παιδί σαν εκκρεμότητα.  Χρειάζεται να το διαβεβαιώσουμε για το πως θαείναι η καθημερινότητα του, απαντώντας σε ερωτήσεις όπως:

1. Που θα μένω από δω και πέρα;
2. Θα χρειαστεί  να αλλάξω σχολείο;
3. Ποιος θα με πηγαίνει στο φροντιστήριο;
4. Που θα περνάω τις διακοπές μου;

Η ενδοψυχική συνοχή των παιδιών απειλείται από την ανασφάλεια, απειλείται από την έλλειψη σταθερότητας. Γι’ αυτό και είναι σκόπιμο να προσπαθήσετε,  προκειμένου το παιδί σας να νιώσει ασφάλεια, να διατηρήσετε την ισορροπίας της καθημερινότητας του παιδιού σας. Παρόλαυτα όταν το διαζυγίο ολοκληρωθεί και  ηρεμήσουν τα πράγματα είναι πολύ πιθανό ένα μικρότερο παιδί να αντιδράσει στο στρες της προηγούμενης φάσης αλλά και της νέας φάσης  ζωής, με το να παλινδρομήσει σε συμπεριφόρες όπως:

1. Το να βρέχει το κρεβάτι του
2. Το να πιπιλάει το δάχτυλο του
3. Γκρίνια
4. Άγχος αποχωρισμού

Με μαγαλύτερα παιδιά μπορεί να παρατηρήσουμε  συναισθήματα όπως:

1. Θυμού
2. Άγχους
3. Επιθετικότητας
4. Πένθους

Αν το παιδί σας στρέψει το θυμό του εσωτερικά τότε θα δούμε συναισθήματα κατάθλιψης και απομόνωσης. Γι’ αυτό ενθαρρύνετε το παιδί σας να βάλει τα συναισθήματα του σε λέξεις.

Κρατήστε το παιδί σας μακριά από του καυγάδες  και τη διαμάχη του διαζυγίου:

1. Μη μιλάτε για το σύντροφό σας άσχημα μπροστά στο παιδί σας
2. Μην κατηγορείτε τον/την  σύντροφο μπροστά στο παιδί σας
3. Μη πιέζετε το παιδί σας να διαλέξει πλευρά
4. Μη χρησιμοποιείτε το παιδί σας ως αγγελιοφόρο των μηνυμάτων στο σύντροφο σας.
5. Μη συζητάτε με το σύντροφο σας, θέματα που αφορούν το παιδί σας, μπροστά στο παιδί σας.
6. Μην πιέζετε το παιδί σας να σας δώσει πληροφορίες που αφορούν τον άλλο γονέα.
7. Μην χρησιμοποιείτε το παιδί σας ως «σκαλοπάτι για να φτάσετε» στον πρώην σύντροφό σας ή για να τον πληγώσετε.

Μη χαλαρώνετε τους γονεϊκούς καονόνες
Ισως είναι πειρασμός να «χαλαρώσετε» λόγο τους κανόνες της οικογένειας, προκειμένου να «βοηθήσετε» το παιδί να περάσει ομαλά την περίοδο πένθους. Αλλά είναι λανθασμένο. Αυτό θα κάνει, απλά, το παιδί σας να νιώσει ανασφαλές. Τα παιδιά «θρέφονται» από τη συνέπεια, τη σταθερότητα και τη δομή. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να ακολουθούνται παρόμοιοι κανόνες και στα δύο σπίτια.
Η συμβουλευτική μπορεί να βοηθήσει
Είναι λογικό σε αυτή τη φάση της ζωής σας να χρειάζεστε στήρξη και ανακούφιση. Ένα ασφαλές περιβάλλον για να «τακτοποιήσετε» κάποια πράγματα μέσα σας. Δεν έιναι όμως, ρόλος του παιδιού σας να σας προσφέρει ούτε ανακούφιση, ούτε στήριξη, ούτε βοήθεια. Χρειάζεται να στραφείτε σε κάποιον ειδικό της ψυχικής υγείας, ώστε να λάβετε βοήθεια σχετικά με το πως να διαχειριστέιτε την κατάσταση καλύτερα και για να πενθήστε όλα όσα χάσατε.
Και το παιδί σας, ίσως, να χρειαστεί βοήθεια. Ιδιαίτερα εάν έχει:

1. Συναισθήματα θυμού ή θλίψης
2. Επιθετικά ξεσπάσματα
3. Προβλήματα ύπνου ή όρεξης
4. Προβλήματα στο σχολείο ή με τους φίλους του
5. Εάν υπάρχουν αλλάγές στη συμπεριφορά του
6. Εάν αναπτύσσει παράλογους φόβους.

Δώστε προτεραιότητα στο παιδί
Ίσως μετά το διαζύγιο το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε να κάνετε είναι το να έρχεστε σε επαφή με τον πρώην σύντροφο σας. Αλλά το παιδί, σας χρειάζεται και τους δύο. Είναι σημαντικό. Βοηθήστε το παιδί να διατηρήσει μία δυνατή σχέση με τον/ την πρώην σύντροφό σας.